ทำไมเป็นไข้แล้วหนาว?

ทำไมเป็นไข้แล้วหนาว?

ทำไมเป็นไข้แล้วรู้สึกหนาว?

เพราะช่วงไข้ขึ้น สมองจะปรับ "อุณหภูมิที่เซ็ตไว้" (Set Point) ให้สูงขึ้นกว่าเดิม เซนเซอร์อุณหภูมิในร่างกายจึงรู้สึกว่าอุณหภูมิปัจจุบันยังต่ำกว่าค่าที่ควรจะเป็น จึงทำให้:

  • รู้สึกหนาว
  • เส้นเลือดผิวหนังตีบ
  • ขนลุก
  • หนาวสั่น (กล้ามเนื้อกระตุกเพื่อสร้างความร้อน)

กลไกการเกิดไข้

ไข้เกิดจากการที่เม็ดเลือดขาวปล่อยสารก่ออักเสบ เช่น IL-1, IL-6, TNF-α ซึ่งไปกระตุ้นสมองส่วน hypothalamus ให้เพิ่ม set point อุณหภูมิของร่างกาย

3 ช่วงของไข้

  1. ช่วงไข้ขึ้น: Set point เพิ่มจาก 36°C → 38.5°C ทำให้รู้สึกหนาว หนาวสั่น เพื่อเพิ่มอุณหภูมิให้ตาม set point
  2. ช่วงไข้ทรง: อุณหภูมิจริง = อุณหภูมิ set point จึงมีอาการหนาวๆ ร้อนๆ
  3. ช่วงสร่างไข้: สารอักเสบลดลง → set point กลับมาที่ 36°C ทำให้รู้สึกร้อน เหงื่อออก เพื่อระบายความร้อน

กลไกระดับเซลล์

เมื่อ immune cell ถูกกระตุ้น (จากเชื้อโรค, เนื้อเยื่อเสียหาย, self-antigen ฯลฯ) → สร้าง cytokine → กระตุ้นสมองผ่านการสร้าง PGE2 ที่ endothelial cell รอบ hypothalamus

กลไกโดยละเอียด:

  1. cytokine จับ receptor ที่ endothelial cell → สร้าง COX-2 และ PGE2
  2. PGE2 เข้าสู่ ECF สมอง → จับกับ EP3 receptor บน MnPO neuron
  3. ยับยั้ง MnPO → กระตุ้น DMH และ RMR → เพิ่ม thermogenesis → body temp สูงขึ้น
  4. เมื่อ temp สูงมากพอ → กระตุ้น DLPO → ยับยั้ง DMH → ควบคุมไม่ให้ temp สูงเกิน

กลไก Hypothermia

  • ในกรณีที่ inflammation รุนแรงมาก → DMH ถูกยับยั้งมาก → ร่างกายไม่สร้างความร้อน
  • คล้ายกับสภาวะ starvation ที่ร่างกายพยายามประหยัดพลังงาน

ประโยชน์ของไข้

  • ช่วยกระตุ้นการทำงานของ immune cell
  • ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อโรค
  • ถ้าระบบภูมิคุ้มกันทำงานเกินไป → ร่างกายจะลด temp เพื่อลด MODS

Fever = บัฟ immune / Hypothermia = เนิร์ฟ immune

เครดิต : FB Nakorn - Core Physiology

หมวดหมู่ยอดนิยม